Ngày nay, mạng xã hội (MXH) đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống, là công cụ hữu ích để kết nối, chia sẻ thông tin. Tuy nhiên, mặt trái của nó là sự gia tăng đáng báo động của các hành vi đăng tải, chia sẻ thông tin sai sự thật, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác, gây ra những hậu quả pháp lý và xã hội nghiêm trọng.
Bài viết này nhằm tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật và nâng cao ý thức, kỹ năng sử dụng MXH an toàn, văn minh cho mọi người.
I. Quy định của pháp luật về hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm
Pháp luật Việt Nam đã có những quy định cụ thể và chế tài nghiêm khắc để xử lý các hành vi vi phạm trên không gian mạng:
- Bộ luật Hình sự (BLHS) 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)
Hành vi làm nhục người khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội làm nhục người khác (Điều 155) và Tội vu khống (Điều 156):
- Tội làm nhục người khác (Điều 155):
- Phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10 – 30 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến 03 nămđối với hành vi xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác.
- Phạt tù từ 03 tháng đến 02 nămnếu phạm tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội.
- Phạt tù từ 02 năm đến 05 nămnếu gây hậu quả nghiêm trọng hơn (ví dụ: nạn nhân tự sát).
- Tội vu khống (Điều 156):
- Phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đối với hành vi bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự người khác hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ.
- Luật An ninh mạng 2018 và các văn bản hướng dẫn
- Luật An ninh mạngnghiêm cấm các hành vi sử dụng không gian mạng để đăng tải, phát tán thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân.
- Chế tài hành chínhtheo Nghị định 15/2020/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 14/2022/NĐ-CP):
- Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồngđối với cá nhân có hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xúc phạm danh dự, nhân phẩm cá nhân.
- Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồngđối với hành vi giả mạo cá nhân và phát tán thông tin sai sự thật xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.
II. Hậu quả pháp lý và xã hội của hành vi vi phạm
Hành vi đăng tải, chia sẻ thông tin sai sự thật, xúc phạm danh dự, nhân phẩm không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây ra những hệ lụy nặng nề:
- Về pháp lý:Cá nhân vi phạm sẽ phải đối mặt với các mức xử phạt hành chính nặng nề, thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự và mức án tù giam. Ngoài ra, người vi phạm còn có trách nhiệm bồi thường thiệt hại về vật chất và tinh thần cho người bị hại theo quy định của pháp luật dân sự.
- Về xã hội:Gây tổn thương tâm lý sâu sắc cho nạn nhân, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần (trầm cảm, lo âu, tự tử). Hành vi này còn phá hủy các mối quan hệ xã hội, gây mất an ninh trật tự và tạo ra môi trường mạng độc hại, thiếu tin cậy.
III. Kỹ năng sử dụng mạng xã hội an toàn, văn minh
Để bảo vệ bản thân và góp phần xây dựng môi trường mạng lành mạnh, mỗi người cần:
- Kiểm chứng thông tin:Luôn kiểm tra tính xác thực của thông tin từ các nguồn chính thống trước khi chia sẻ.
- Ứng xử văn hóa:Sử dụng ngôn từ chuẩn mực, tôn trọng người khác. Tuân thủ Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội do Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành.
- Bảo vệ thông tin cá nhân:Hạn chế chia sẻ thông tin nhạy cảm, thiết lập cài đặt quyền riêng tư trên các tài khoản MXH.
- Tránh xa nội dung độc hại:Không chia sẻ, phát tán các video, thông tin có nội dung không lành mạnh, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác.
- Báo cáo vi phạm:Khi phát hiện nội dung vi phạm pháp luật, hãy sử dụng tính năng báo cáo trên nền tảng MXH hoặc thông báo cho cơ quan chức năng để xử lý kịp thời.
Việc tuân thủ pháp luật và sử dụng mạng xã hội một cách có trách nhiệm là hành động thiết thực để bảo vệ chính mình và cộng đồng, hướng tới một không gian mạng an toàn, văn minh.